Τρίτη 4 Αυγούστου 2009

Το φάντασμα της γρίπης και ο πολιτικός αμοραλισμός του υπουργείου υγείας (κείμενο Όλγας Κοσμοπούλου)

Κοσμοπούλου Όλγα 30/7/2009

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΜΟΡΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

Εδώ και κάμποσες εβδομάδες το φάντασμα της γρίπης πλανάται πάνω από τη χώρα μας. Έχει καθώς φαίνεται τεράστιο εκτόπισμα, καθώς έχει καταφέρει να εξαφανίσει από την ημερησία τηλεοπτική διάταξη τα σκάνδαλα και τις σχετικές αντεγκλήσεις κυβέρνησης – αξιωματικής αντιπολίτευσης, και τεράστια αποτελεσματικότητα αφού κατάφερε να εκτοξεύσει την δημοτικότητα του σκιαμαχούντος υπουργού υγείας, ξαναφέρνοντάς τον από το τίποτα στην επικαιρότητα. «Ελάσσονα» προβλήματα όπως η ανεργία, οι απολύσεις, η φτώχεια και η διογκούμενη κρατική καταστολή, φυσικά και δεν συμπεριλαμβάνονται στην τηλεοπτική ατζέντα λαϊκής επιμόρφωσης των δελτίων των οκτώ...

Μια όσο το δυνατόν ρεαλιστική απόπειρα περιγραφής των γεγονότων που είναι γνωστά για την λεγόμενη «νέα γρίπη», θα περιλάμβανε τα παρακάτω: Ξεκίνησε από το Μεξικό και φαίνεται ότι μεταδίδεται σχετικά εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ προσβάλλει ευκολότερα τα παιδιά. Είναι από ότι φαίνεται ήπια νόσος με θνητότητα που αγγίζει τα κατώτερα όρια θνητότητας της συνηθισμένης εποχιακής γρίπης. Οι επιπλοκές της (κυρίως η πνευμονία) είναι ίδιες με εκείνες της εποχιακής γρίπης, ίσως όμως εμφανίζονται με αυξημένη συχνότητα σε νεώτερες ηλικίες. Έχει εξαπλωθεί σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών. Δεν είναι ακόμη απόλυτα βέβαιο ότι είναι καλοηθέστερη από την συνηθισμένη εποχιακή γρίπη, είναι όμως πολύ πιθανό.

Ο κίνδυνος να εξαπλωθεί η γρίπη περισσότερο, ακόμη και να επαληθευτούν οι προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι υπαρκτός, οι συνέπειες όμως αυτής της εξάπλωσης αναμένεται να είναι περισσότερο οικονομικές από χαμένες εργατο-ώρες, παρά να αφορούν κίνδυνο θανάτου ή βαρείας νοσήσεως για τον πληθυσμό. Η παραπάνω «αισιόδοξη» εκτίμηση βασίζεται όχι μόνον στις περιγραφές για την νόσο που έχουμε έως σήμερα αλλά και στο αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι, από τις τρεις πανδημίες γρίπης που εμφανίστηκαν τον 20ο αιώνα, οι δύο δεύτερες είχαν σαφώς φθίνουσα βαρύτητα σε σχέση με την πρώτη, φοβερή γρίπη του 1918.
Στην πραγματικότητα, το μέγεθος του πραγματικού κινδύνου για πανδημία μεγάλης κλίμακας είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί. Αυτό που υπάρχει αυτήν τη στιγμή είναι ταχεία διασπορά κρουσμάτων ήπιας νόσου σε πολλές χώρες, μικρός σχετικά αριθμός βαρέων περιστατικών και μηδαμινός αριθμός θανάτων. Για την διασπορά αυτή ευθύνονται τόσο οι εύκολες μετακινήσεις την εποχή της παγκοσμιοποίησης, όσο και η δυνατότητα άμεσης και ακριβούς διάγνωσης μιας κατάστασης πού, σε άλλες εποχές εύκολα θα διέλαθε της προσοχής λόγω της ηπιότητάς της.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο ΠΟΥ και τα ΜΜΕ κινδυνολογούν.
Ο ΠΟΥ είναι εξαιρετικά ευαίσθητος και γαλαντόμος στις οδηγίες του όταν πρόκειται για πιθανές επιδημίες που συνιστούν κίνδυνο για την ευμάρεια και την ακεραιότητα των δυτικών κοινωνιών και εξαιρετικά συντηρητικός στις εκτιμήσεις και στα έξοδα που συνιστά όταν πρόκειται για υπαρκτές επιδημίες που καταστρέφουν κυριολεκτικά τους ανθρώπους στις φτωχές χώρες του πλανήτη, όπως το AIDS, η ελονοσία, οι διάρροιες, παιδικά νοσήματα σαν την ιλαρά, κλπ. Η κινδυνολογία η σχετική με το SARS και τη λεγόμενη γρίπη των πτηνών είναι τα πιο πρόσφατα παραδείγματα. Τελικά επρόκειτο μάλλον για «επιδημίες των ΜΜΕ και των επιδημιολόγων» παρά για πραγματικά προβλήματα. Παράπλευρες απώλειες όπως η καταστροφή οικονομιών χωρών της Ασίας λόγω των μέτρων, λίγο λογαριάστηκαν. Όσον αφορά το SARS, αποτελεί πλέον μοντέλο αναφοράς για την χρησιμοποίηση απαγορεύσεων και μέτρων καταστολής σε ευρεία κλίμακα με την θεολογική επίκληση από τις κυβερνήσεις ενός σκοτεινού, άγνωστου και σοβαρού κινδύνου. Η εμπέδωση στη συνείδηση των πολιτών τέτοιων πρακτικών ως αναγκαίων και επιβεβλημένων οδηγεί στο φαινόμενο να περιγράφεται από μερίδα του τύπου ως σχέδιο του Υπουργείου Υγείας η χρησιμοποίηση του στρατού «για να φυλάει τα εμβόλια» (από ποιούς άραγε;) και αυτό να θεωρείται φυσικό... Και στις δύο περιπτώσεις, μεγάλοι ωφελημένοι ήταν οι φαρμακευτικές εταιρείες παραγωγής αντιγριπικών φαρμάκων και εμβολίων...

Δεν θα είναι η πρώτη φορά που οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες θα χαρούν στην αναμπουμπούλα..
Οι εταιρείες που έχουν ήδη προπωλήσει μελλοντικά εμβόλια (κόστος παραγωγής 1 λίρα, τιμή πώλησης 6, και χωρίς να χρειαστεί να κάνουν πολλά έξοδα για να τα δοκιμάσουν), οι εταιρείες που κατασκευάζουν μάσκες και αντισηπτικά, κυρίως όμως οι εκείνες που παρασκευάζουν αντιγριπικά φάρμακα. Το παράδειγμα του Tamiflu είναι χαρακτηριστικό. Πρόκειται για υψηλού κόστους σκεύασμα που μειώνει την διάρκεια της νόσησης από γρίπη κατά περίπου μία ημέρα. Μειώνει μεν τον κίνδυνο μετάδοσης, όχι όμως τον κίνδυνο θανατηφόρων επιπλοκών, όπως πνευμονίας. Στις αρχές του 2009 ξέραμε ότι τα περισσότερα στελέχη εποχιακής γρίπης ήταν ανθεκτικά σε αυτό, και άρα ήταν άχρηστο. Ανασύρθηκε με την ευκαιρία της «νέας γρίπης», τα αποθηκευμένα δε στοκ φαρμάκου πήραν «παράταση» δύο ετών από την αναγεγραμμένη ημερομηνία λήξεως. Προβάλλεται ως πανάκεια, παρά το ότι ήδη γνωρίζουμε ότι δεν είναι άμοιρο ανεπιθύμητων παρενεργειών και ότι η ευρεία χρήση του προκαλεί αντοχή. Οι μαζικές παραγγελίες από τις κυβερνήσεις δεν αναστέλλονται από το γεγονός ότι ήδη κυκλοφορούν στελέχη «νέας γρίπης» ανθεκτικά στο Tamiflu. Άλλωστε, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνση από το ταμείο...

Η διαπλοκή συμφερόντων μεταξύ εταιρειών, πολιτικών, αλλά και γιατρών, οργιάζει κρυφά και φανερά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα εκείνα του Ντόναλντ Ράμσφελντ, κυβερνητικού στελέχους των ΗΠΑ επί σειρά ετών και μεγαλομετόχου της Gilead, της εταιρείας που έχει την πατέντα του Tamiflu, μεγάλου κερδισμένου της ψευδο-επιδημίας γρίπης στις ΗΠΑ του 1976 αλλά και του πρόσφατου τεχνητού πανικού από τη γρίπη των πτηνών, του Ρόι Άντερσον, γιατρού και μέλους ταυτόχρονα της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Ομάδας Εκτάκτων Καταστάσεων στην Μ. Βρεττανία, αλλά και του φαρμακευτικού κολοσσού GlaxoSmithKline, παραγωγού εμβολίων και αντιγριπικών φαρμάκων.

Ποια είναι η ορθολογική θωράκιση μιας κοινωνίας απέναντι στις επιδημίες;
Πρώτο βήμα ο περιορισμός της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού όχι μόνον σε κάθε χώρα χωριστά, αλλά σε ολόκληρο τον πλανήτη. Μόνο η βελτίωση των όρων διαβιώσεως και υγιεινής όλων των ανθρώπων μπορεί να αποτρέψει την γένεση και την εξάπλωση των επιδημιών. Δεύτερο και στοιχειώδες η ύπαρξη ισχυρών και επαρκών δημόσιων συστημάτων υγείας, δωρεάν την ώρα της ανάγκης, με ισχυρό σκέλος πρωτοβάθμιας φροντίδας και πρόληψης για όλους τους κατοίκους μιας χώρας, χωρίς αποκλεισμούς.

Από τα παραπάνω, εύκολα συνάγονται οι σχετικές ελλείψεις στη χώρα μας. Δεν πρόκειται για έλλειψη «σχεδίου κρίσεως», εμβολίων ή αντιγριπικών φαρμάκων. Πρόκειται για ένα σύστημα σε συνεχή κρίση, νοσοκομειοκεντρικό, χωρίς δημόσιο σκέλος πρωτοβάθμιας φροντίδας, με χρόνιες ελλείψεις νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού, κτιριακών υποδομών και απαραίτητης τεχνολογίας. Ένα σύστημα συνεχώς υποβαθμισμένο και υποχρηματοδοτούμενο, αφού στην ουσία χρησιμοποιείται ως διαμεσολαβητικός σταθμός για την μεταφορά κονδυλίων στον υπερτροφικό, αδηφάγο και μη προσβάσιμο για τους αδυνάτους ιδιωτικό τομέα υγείας.
Τέλος, ένα σύστημα στο οποίο όλο και πιο πολλοί, μετανάστες, ανασφάλιστοι, άνεργοι, νέοι δεν έχουν πρόσβαση.

Αν λοιπόν υποθέσουμε ότι ο κίνδυνος έστω και μέτριας βαρύτητας επιδημίας στη χώρα μας είναι υπαρκτός, ο Υπουργός Υγείας και η κυβέρνηση, θα έπρεπε μάλλον να απολογούνται παρά να καθησυχάζουν το λαό. όσο για τη λαλίστατη αξιωματική αντιπολίτευση, αντί να ανταλλάσσει άσφαιρα πυρά για τα σχέδια κρίσης, θα έπρεπε επίσης να απολογείται για τα χάλια στα οποία έφερε την Δημόσια Υγεία στη χώρα όλα τα χρόνια που κυβερνούσε.
Να απολογούνται για την αδυναμία πρόσβασης των οικονομικά αδύνατων και κοινωνικά αποκλεισμένων σε υπηρεσίες πρόληψης και περίθαλψης, για τις αναξιοπρεπείς και επισφαλείς ξενοδοχειακές συνθήκες νοσηλείας στα δημόσια νοσοκομεία, για τις τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό, για την ανεπάρκεια κλινών μονάδων εντατικής θεραπείας, και ο κατάλογος δεν έχει τέλος.

Κι όμως δεν απολογούνται για τίποτα από τα παραπάνω. Αντίθετα, με μια χυδαία στην ακρότητά της εκστρατεία υπερβολικής ψευδο-ενημέρωσης και χρησιμοποιώντας τα πιο ακραία σενάρια κατατρομοκράτησης του πληθυσμού επιχειρούν να επωφεληθούν πολιτικά από την υποτιθέμενη κρίση. Έφτασαν στο σημείο να πείσουν πολίτες με συνάχι ότι κινδυνεύει η ζωή τους και η σωματική τους ακεραιότητα και ότι πρέπει να πάνε άμεσα στο νοσοκομείο, αντί να εξηγήσουν ότι απλώς και μόνο καταγράφουν μελετώντας την έκταση μιας ιώσεως... Σκιαμαχούν με υποθετικό εχθρό και εμφανίζονται να τα καταφέρνουν – επί χάρτου πάντα... Τηλεμαχούν με την, αντιστοίχου ποιότητας αξιωματική αντιπολίτευση... Εν συνόψει, με πρωτοφανή πολιτικό αμοραλισμό, και προκειμένου να αποσπάσουν τα λαϊκά στρώματα από τα τεράστια προβλήματα επιβίωσης που οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει και από την πρωτοφανή σε έκταση αλλά και αποκάλυψη διαφθορά τους, διογκώνουν τον κίνδυνο της επιδημίας και δημιουργούν μαζικές αντιδράσεις πανικού για να εμφανιστούν στη συνέχεια ως σωτήρες! «Οι επιδημίες, ο θάνατος και οι φόροι είναι ομοίως αναπόφευκτες καταστάσεις» γράφει ένας παλιός αμερικανός μικροβιολόγος μη μπορώντας προφανώς να προβλέψει ότι η συνειρμική χρήση του λόγου του θα μπορούσε να οδηγήσει μια κυβέρνηση στην επίκληση μιας επιδημίας προκειμένου να αποσπάσει την προσοχή από τους φόρους!

Ωστόσο, τέτοιες επιλογές εμπερικλείουν κινδύνους: Το 1976, σε μια αντίστοιχη εκστρατεία πολιτικού αποπροσανατολισμού μέσω μιας επιδημίας γρίπης, τελικά πέθαναν ελάχιστοι άνθρωποι από την ίδια τη γρίπη και πολλοί περισσότεροι από το, μη επαρκώς δοκιμασμένο, εμβόλιο που χρησιμοποιήθηκε! Μπορεί να εγγυηθεί ο κ. Αβραμόπουλος ότι θα είναι ακίνδυνο το (μη επαρκώς δοκιμασμένο κλινικά) εμβόλιο με το οποίο υπόσχεται, προπληρώνοντάς το με τα χρήματα του ελληνικού λαού, ότι θα μας εμβολιάσει; Μπορεί να εγγυηθεί ότι είναι ακίνδυνος ο εμβολιασμός των παιδιών; Μπορεί να εγγυηθεί ότι είναι ακίνδυνη η μαζική χορήγηση αντι-ιϊκών φαρμάκων; Ακόμη κι αν το κάνει, η επιστημονική κοινότητα θα συνεχίζει να εκφράζει πολλές επιφυλάξεις.
Αλήθεια, τι σχεδιάζει να κάνει η κυβέρνηση με τους χιλιάδες ανέργους, ανασφάλιστους και «παράνομους» οικονομικούς μετανάστες; Θα τους εντάξει στα οποιαδήποτε σχέδια προφύλαξης, θα τους επιτρέψει την δωρεάν (αφού κατά τεκμήριο δεν έχουν να πληρώσουν) πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία, ή θα συνεχίσει να τους κρατάει στην μαύρη τρύπα της εξαθλίωσης όπου τους έχει σπρώξει, για να τους ενοχοποιήσει στη συνέχεια και ως φορείς ασθενειών; Ήδη, αν κρίνουμε από τα φαινόμενα «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» που επικράτησαν με την προμήθεια από τους πολίτες του εμβολίου για τον πνευμονιόκοκκο, μάλλον το κλίμα που ευνοείται είναι εκείνο της ενίσχυσης του κοινωνικού (και κρατικού) κανιβαλισμού...

Το κλίμα πανικού, επαπειλουμένου κινδύνου και σωτηριολαγνείας που δημιουργήθηκε τον τελευταίο καιρό από την κρατούσα τάξη και τους υπηρέτες της στα ΜΜΕ με αφορμή την πιθανότητα επιδημίας γρίπης φαίνεται παράλογο, έχει όμως σαφείς αναφορές σε πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, που δεν θα πρέπει να τους αφήσουμε να υλοποιήσουν. Είναι, στην δεδομένη συγκυρία, καθήκον κάθε μαχόμενου υγειονομικού αλλά και κάθε πολίτη της χώρας, να δυναμώσει την πάλη για την κατάργηση της φτώχειας – μητέρας κάθε επιδημίας, για την ισότιμη πρόσβαση όλων σε υψηλής ποιότητας δημόσια και δωρεάν περίθαλψη, για ανατροπή της πολιτικής των διαπλεκομένων συμφερόντων, του ίδιου του καπιταλισμού.